Ocena prawidłowości ukształtowania stopy ma bardzo duże znaczenie diagnostyczne. Wszelkie odchylenia w jej budowie mogą być spowodowane nieprawidłowościami w obrębie innych części ciała. Asymetrie w obrębie stóp mogą też świadczyć o występowaniu wady postawy.
Komputerowe badanie strony podeszwowej stopy stanowi rozwinięcie i udoskonalenie znanego badania podoskopowego. Oprócz dokładnej odbitki (plantokonturogramu) uzyskujemy informacje o przestrzennym, ukształtowaniu wysklepienia stopy. Pozwala to na rzetelną ocenę stanu wysklepienia podłużnego, ocenę kąta koślawości palucha, kąta szpotawości palca oraz obserwację sfer nośnych.
Obraz na ekranie komputera możemy obserwować i rejestrować także podczas wykonywania przez pacjenta zadanych ćwiczeń, dzięki czemu możemy łatwiej wnioskować o przyczynach istniejących stanów chorobowych.
Wykonywanie badań w obciążeniu i odciążeniu (osoba stoi, osoba siedzi) pozwala na wychwycenie etapu rozwoju płaskostopia, w którym sprawność aparatu więzadłowo-torebkowo-mięśniowego ulega upośledzeniu
Aparatura ułatwia również projektowanie indywidualnych wkładek ortopedycznych.
Dzięki konstrukcji podoskopu polegającej, na tym iż podświetlenie LED kierowane jest do wnętrza płyty szklanej, przez je powierzchnię boczną, odbitka stop jest bardzo dobrze widoczne. Oprogramowanie pozwala na regulację jasności podświetlenia zależnie od warunków oświetlenia w miejscu wykonywania badania. Na podglądzie obserwujemy zmianę intensywności koloru zależnie od sposobu obciążania stóp. Jest to informacja podobna do uzyskiwanej z tzw.platform sił nacisku (pedobarograf; ang.pedobarography).
* Punkty Pomiarowe
A,B – wyznaczają oś długą stopy
C,D – szerokość przodostopia
S,T – szerokość pięty
E - punkt styczności z paluchem
F – punkt styczności z palcem
Q,q – styczna wewnętrzna dla konta Clarke’a
W –centrum wysklepienia dla wskaźnika
Sztritera-Godunowa
1-5 głowy kości palców stóp
* Długość stopy liczona pomiędzy punktami A i B (DL)
* Szerokość stopy liczona pomiędzy punktami C i D (SZ)
* Wskaźnik Wejsfloga Proporcja długości/szerokości stopy
Stosunek długości stopy do jej szerokości powinien wynosić 3:1.
Z reguły przyjmuje on wartości pomiędzy 2 a 3.
Wartości bliższe „2”, np. 2.15 świadczą o płaskostopiu poprzecznym, natomiast bliższe „3”, np. 2.95 dowodzą prawidłowego wysklepienia poprzecznego
* Kąt koślawości palucha ALFA
Jest to kąt zawarty między styczną do przyśrodkowego brzegu stopy a styczną poprowadzoną z punktu w najszerszym miejscu przodostopia do zewnętrznego brzegu palucha. Norma dla kąta koślawości palucha wynosi 0-9st (Wejsflog 1956)
* Kąt szpotawości palca BETA
Wyznaczamy go podobnie jak kąt ALFA, ale po stronie zewnętrznej brzegu stopy.
* Kąt piętowy GAMMA
Wyznaczają go dwie styczne do wewnętrznej i zewnętrznej krawędzi stopy. Styczne przecinają się poza piętą tworząc kąt. Norma dla kąta piętowego wynosi 15-18st (Wejsflog 1956)
* Szerokość pięty liczona pomiędzy punktami S-T
* Kąty koślawości palucha (AL) i szpotawości palca liczone względem prostej A-B , a w drugiej wersji względem dwusiecznej kąta piętowego(wynik w nawiasach)
* Powierzchnia (PS) stopy przylegająca do podłoża
* Powierzchnie ważone (PSW) – każdy punkt uwzględnia również przypadający na niego nacisk (nasycenie kolorów)
* Wskaźnik kątowy Clarke'a (CL)
Istnieje wiele metod, którymi ocenia się odbitkę przez wykreślenie szeregu linii pomocniczych. Najpopularniejszą i najprostszą jest metoda Clarke'a. Polega ona na wykreśleniu prostej (C-S). Prosta ta przecinająca się ze styczną wewnętrzną (Q-q) daje kąt Clarke'a. Wartość tego kąta przedstawia się odpowiednio:·
stopa płaska x - 30°,
stopa z obniżonym wysklepieniem 31°- 41°,
stopa normalna 42°-54°,
stopa z podwyższonym wysklepieniem 55°- x.
* Wskaźnik Sztritera - Godunowa (KY) Określa on stosunek długości odcinka przebiegającego w centrum wysklepienia łuku podłużnego (przez zacienioną część śladu) do długości odcinka wykreślonego przez nie zacienioną i zacienioną część plantokonturogramu.
KY = (W – i) / ( j – i)
(W – i) - część zaciemniona; (j – j) - część zaciemniona i nie zaciemniona.
Klasyfikacja stóp według wskaźnika KY dla osób dorosłych:
stopa wydrążona 0,00 – 0,25,
stopa normalna 0,26 – 0,45,
stopa obniżona I° 0,46 – 0,49,
stopa obniżona II° 0,50 – 0,75,
stopa płaska 0,76 – 1,00.
Wskaźnik KY odnosi się też do wieku badanej osoby:
8 lat 0,44 – 0,54,
9 lat 0,41 – 0,53,
10 lat 0,40 – 0,53,
11 lat 0,39 – 0,54.
Program wyznacza ten wskaźnik przeprowadzając odcinek prostopadły do stycznej CS poprzez punkt W (oznaczający centrum wysklepienia). Punkty „i”, „j” znajdowane są automatycznie.
(w nawiasach KY12 –wskaźnik liczony automatycznie - punkt „j” dokładnie w ½ odcinka CS, „w” i „i” z odbitki)
* Wskaźnik wysklepienia według Wejsfloga
Szerokość pasma stępu |W-i| stanowi około 1/3 szerokości całego stępu |j-n|
• jeżeli pasmo stępu jest węższe – stopa wydrążona
• gdy szersze – stopa płaska
WA = |W-i| * 100 / |j-n|
Wartość wskaźnika wysklepienia stopy:
0-27 - stopa wydrążona
28-38 - stopa prawidłowa
39-50 - stopa płaska I°
51-66 - stopa płaska II°
67-100 - stopa płaska III°
100-x - stopa płaska IV°
* Wzorce
Porównanie plantokonturogramu z wzorcowymi typami stóp Bochenka, Bunaka, Clarke’a, Wejsfloga .
1– 3 – stopa wydrążona,
4– 6 – stopa prawidłowa,
7–10 – różne postacie płaskostopia.
* Zmodyfikowana biostereometryczna metoda oceny stóp.
(prof. Ewa Demczuk –Włodarczyk Zakład Kinezyterapii AWF Wrocław)
Przed badaniem na stronie podeszwowej stóp zaznacza się położenie pięciu głów kości śródstopia. Osoba badana siada na krześle z regulowaną wysokością siedziska, które umożliwia indywidualne dostosowanie wysokości krzesła, aby stopy ustawione były pod kątem prostym do podudzia, a podudzie pod kątem prostym do uda. Stopy opiera na przyrządzie i dokonuje rejestracji podeszwowej strony stóp w odciążeniu. Następnie staje w pozycji rozluźnionej na przyrządzie i rejestruje stronę podeszwową stóp w obciążeniu.
W ocenie stopy bierzemy pod uwagę przebieg łuków kostnych (linie poprowadzonych pomiędzy punktem B a głowami kości palców1..5).
Na podstawie danych anatomicznych i biomechanicznych podzielono ukształtowanie strony podeszwowej stóp na 4 typy:
- stopa wydrążona. Charakteryzuje się tym, iż w zarówno w obciążeniu jak i dociążeniu łuk podłużny V uniesiony jest nad podłoże,
- stopa prawidłowa. Łuk V przylega do podłoża (ewentualnie jest jedynie minimalnie uniesiony- w warunkach odciążenia), a biegnące przyśrodkowo łuki biegną coraz wyżej (obciążenie powoduje jedynie ich obniżenie),
- stopa płaska funkcjonalnie. W odciążeniu zarówno IV, jak i V łuk podłużny przylegają do podłoża i stosunkowo nisko przebiega łuk III. Po obciążeniu do podłoża przylegają V, IV, III, a II przebiega nad nimi stosunkowo nisko,
- stopa płaska strukturalnie. W warunkach obciążenia do podłoża przylegają łuki V-II, a nawet I.
Kompletny system do diagnostyki stóp (4D) i postawy ciała(2D)
i komputerowego wykonywania indywidualnych
wkładek ("na miejscu na miarę na czas")
Zestaw zawiera Komputerowy Podoskop CQStopy3D z wbudowanym skanerem 3D +kamerę do oceny koślawości nóg CQKam +frezarkę CNC z szybkim napędem paskowym i wrzecionem +oprogramowanie CQ-Stopy3D CAD do projektowania, wizualizacji i wykonywania wkładek CNC
* Komputerowy podoskop pracujący z dokładnością 1 mm i duzą dynamiką ruchu (kilka-kilkanaście klatek na sekundę- Szybki zapis)
* Wbudowany skaner przestrzenny-3D do tworzenia rzeczywistego modelu 3D stopy
* Obserwacja stref nośnych - możliwość liczenia powierzchni, średnich ważonych, ścieżki środków cieżkości odbitki
* Szybki tryb różnicowej analizy obrazu i eliminacji tła
* Automatyczne obrysowanie odbitki i punktów pomiarowych -wydruk naukowy z 50 liczonych parametrów i wydruk uproszczony dla rodziców -Po polsku!
* Opis parametrów i norm według uznanej nomenklatury naukowo-medycznej
* Produkt medyczny posiadający wpis do polskiego rejestru wyrobów medycznych.
* Kamera 2D-HD do pomiaru koślawości/szpotawości pięty-kolana, lub całej sylwetki
Rozdzielczość obrazu Stopy3D została dobrana tak, aby uzyskiwany wynik miał dokładność nie gorszą niż 1 mm. Natomiast maty typowo oferują 1 czujnik na cm2 (Sto razy mniej punktów). W konsekwencji mamy to co widać na rycinach ABC:
A- Obraz z podoskopu komputerowego o dokładności 1mm/punkt
B- Ten sam obraz z rozdzielczości rzeczywistą 1cm2/punkt oferowaną przez maty sił reakcji podłoża ! Przypomina to kupowanie butów z dokładnością do dwóch numerów...)
C- Dane z maty B rozciągnięte trikowo przez komputer (Na podstawie niedokładnego pomiaru kupiliśmy za małe buty, ale próbujemy je rozchodzić...)
W podoskopie obraz reakcji powstaje na drodze optycznej. Przy odpowiednim ustawienu jasności podświetlenia LED obraz ma dobrą dynamikę co pozwala na wyznaczanie ścieżki poruszania "środka ciężkości" przylegania w trybie prostym i ważonym. Jednak należy rzetelnie zauważyć, że metoda optyczna, nie jest metodą pomiaru siły i nie daje się kalibrować wg. reguł metrologii. Najbardziej rozpowszechnione maty reakcji oparte na płycie z gumy przewodzącej, w praktyce nie są kalibrowane (producent nie podaje metod/ częstości/ histerezy/ dokładności/ oprzyrządowania do kalibracji). Guma przewodząca nie jest czujnikiem siły, który mógłby spełniać warunki pomiarowe metrologii, gdyż jej parametry ulegają szybkim zmianą. Z tego punktu widzenia obie metody optyczną i gumową należałoby zaliczyć bardziej do metod wskaźnikowych niż pomiarowych.
Maty reakcji sił podłoża pierwotnie stosowane były właśnie do analizy chodu. Dają adekwatną informację nt. nawykowego sposobu stawiania stóp. Jest to cenna informacja diagnostyczna szczególnie w połączeniu z obrazem z kamer analizy ruch. Jednak najlepsze są tu długie ścieżki, które rejestrują naturalny chód. Małe maty, przez które musimy "przechodzić" kilkakrotnie raz prawą, raz lewą stopą to proteza uwarunkowana ekonomicznie. Badanie podoskopowe trudniej jest ataptować do analizy chodu. Podkoskop należy wbudować w podest lub podłogę. W literaturze pokazywane są rozwiązania w postaci większej sceny z kamerami wysokiej rozdzielczości. Na podoskopie możemy natomiast ćwiczyć "w miejscu"proste sekwencje ruchów - np. przeniesienie ciężaru ciała na jedną nogę, palce, piętę. Ma to też zastosowanie praktyczne przy leczeniu - fizjoterapeuta dokonuje manualnej korekty ustawienia sylwetki pacjent (kolana-biodra-ramiona-głowa...) i na dynamicznym podglądzie rejestruje jak zmienia się odbitka stóp.
Pomiar z maty jest "absolutnie płaski", to znaczy mata "nie widzi" WCALE miejsc, do których nie dotyka stopa. Informacja z podoskopu 3D jest o wiele bogatsza - obserwujemy w dynamice miejsca przylegania wraz z dużą głębią obrazu - to jest cały obrys stopy (niekiedy nawet koślawienie kostek, kolan, nie mówiąć już o palcach stóp, które często są oderwane o podłoża i nie biorą udziału w prawidłowej pracy stopy). Natomiast skanowanie 3D niesie już pełną informację o przestrzennym obrazie wysklepienia stopy.
TWOJE STOPY NIE SĄ PŁASKIE (DWUWYMIAROWE) JAK SUGERUJĄ TO STARSZE METODY DIAGNOSTYCZNE !
Podoskanery to urządzenia opart najczęściej o konstrukcję zbliżoną do prostych skanerów biurowych A3. Często wykorzystują identyczną mechanikę i elektronikę. Skanowanie obrazu odbywa się w oparciu o liniowy sensor obrazu, w polu widzenia oświetlonym silnym białym światłem. Sensor przesuwa się wzdłuż całej powierzchni tam i z powrotem napędzany silnikiem krokowym.
Do zebrania obrazu konieczny jest ruch mechaniki sensora wzdłuż całej skanowanej powierzchni. Determinuje to podstawową wadę tego rozwiązania - skanowanie stóp trwa długo (kilkanaści-kilkadziesiąt sekund), powrót karetki też zabiera czas. Zależnie od rozwiązania technicznego, powtórzenie skanowania zajmuje jeszcze więcej. Poruszenie stóp w tym czasie prowadzi do przekłamań pomiarowych, co szczególnie utrudnia badanie dzieci. Podoskop CQStopy3D - pojedyńczy obraz zbiera w 1/25s. Przy skanowniu przestrzennym dostępny jest tryb szybki, który pozwala na zebranie danych przestrzennych stóp dziecka w kilka sekund. Oprogramowanie ma wbudowaną funkcję automatycznego wykrywania położenia stóp, dzięki temu skanowane 3D są tylko miejsca ich ustawienia.
Oferujący podoskanery często chwalą się wysoką rozdzielczością obrazu (300-2400DPI), ale czy tak naprawdę ma to jakiekolwiek znaczenie diagnostyczne, że stopy są zeskanowane z dokładnością do 0,01 mm (chyba, że zależy nam na liniach papilarnych :)). W CQStopy3D rozdzielczość przetwarzania obrazu dobrana jest tak, aby intuicyjnie, podstawowy widoku punkt obrazu odpowiadał 1mm.
W podoskanerze oświetlenie przy skanowniu skierowane jest równomiernie od dołu płyty. Na obrazie wynikowym różnica obrazu pomiędzy elementami przylegającymi do płyty, a nie, jest stosunkowo mała. W CQStopy3D oświetlenie skierowane jest z boku do wnętrza płyty, a jego jasność regulowana. Kontrast obszarów przylegania jest duży, dzięki czemu komputer może automatycznie pokazać granicę przylegania, i na tej podstawie wyznaczyć położenie punktów pomiarowych.
Podoskop CQStopy3D ma możliwość, automatycznego szybkiego wykonania kilku zdjęć przy zmienianym oświetleniu płyty. Dzięki temu, po analizie różnicowej obrazów, automatycznie usuwane jest tło.
A- Obraz stóp wykonany w normalnych warunkach oświetlenia z widoczną głębią widoku (cały obrys stóp)
B- Obraz z włączoną funkcją automatycznej różnicowej eliminiacji tła.
C- Obraz z automatycznym wyszukaniem granicy odbitki i punktów pomiarowych
Taka funkcja jest nedostępna dla podoskanerów.
HTML Generator